آتش‌افروزى و جل جلانى
در نطنز و آبادى‌هاى آن رسم است كه در شب‌هاى هفدهم، هيجدهم و نوزدهم دى‌ماه كودكان در دسته‌هاى مختلف جمع مى‌شوند و هر دسته در يكى از تپه‌ها و بلندى‌هاى آبادى بوته و خار و هيزم را كه از پيش جمع كرده‌اند آتش مى‌زنند به‌طورى‌كه شعله‌هاى آتش سراسر آبادى را روش كند. آنها معتقدند روشنائى اگر به درخت‌ها برسد آن سال ميوه و سردرختى بيشتر مى‌شود و آفات از بين مى‌رود.
برخى به نيت آنكه درختان ميوه بيشترى بدهند به قبرستان رفته و سنگ‌هاى كوچك و بزرگ جمع مى‌كنند و به شاخه‌هاى درختان مى‌آويزند. در مراسم آتش‌افروزى بعد از خاموش شدن آتش‌ها و تاريكى دوباره به ده برمى‌گردند و به يك نفر توبرهٔ بزرگى مى‌دهند و به‌حالت گروهى به در خانه‌ها رفته، گاهى دسته‌ها با هم برخورد مى‌كنند و با هم درگير مى‌شوند تا يكى پيروز شود.
چله بزرگ و چله كوچك
در مرق (Marag) كاشان براى زمستان تقسيم‌بندى مخصوص دارند: ده روز اول زمستان و چهل روز بعد از آن‌را ”چله بزرگ“ و بيست روز بعدى را ”چله كوچك“ مى‌دانند و به ده روز بعد ”امن و بهمن“ مى‌گويند. از ده روز باقى‌مانده هفت رو”سرما پيرزن“ و سه روز ”سرما عجوزه“ است.
در جوشقان استرك كاشان هم چله از دهم دى‌ماه شروع مى‌شود و تا بيستم بهمن ادامه دارد. اين چهل روز را به چهار قسمت كرده‌اند كه هر قسمت ده روز است و هر ده روز نامى دارد: ده روز اول را چله بزرگ يا چله قوس مى‌نامند. ده روز دوم را چله كوچك و ده روز سوم را چله برزگر و ده روز چهارم را چله جولا مى‌نامند. در اين مدت بنا به‌رسم محل برزگران به‌خانه مالك مى‌روند و برف بام‌ها را پائين مى‌كنند. در آن روز زن ارباب آش هوا مى‌پزد تا بعد از روئيدن برف‌ها از اين آش ميل كنند.
آتش‌افروزى و جل جلانى
در نطنز و آبادى‌هاى آن رسم است كه در شب‌هاى هفدهم، هيجدهم و نوزدهم دى‌ماه كودكان در دسته‌هاى مختلف جمع مى‌شوند و هر دسته در يكى از تپه‌ها و بلندى‌هاى آبادى بوته و خار و هيزم را كه از پيش جمع كرده‌اند آتش مى‌زنند به‌طورى‌كه شعله‌هاى آتش سراسر آبادى را روش كند. آنها معتقدند روشنائى اگر به درخت‌ها برسد آن سال ميوه و سردرختى بيشتر مى‌شود و آفات از بين مى‌رود.
برخى به نيت آنكه درختان ميوه بيشترى بدهند به قبرستان رفته و سنگ‌هاى كوچك و بزرگ جمع مى‌كنند و به شاخه‌هاى درختان مى‌آويزند. در مراسم آتش‌افروزى بعد از خاموش شدن آتش‌ها و تاريكى دوباره به ده برمى‌گردند و به يك نفر توبرهٔ بزرگى مى‌دهند و به‌حالت گروهى به در خانه‌ها رفته، گاهى دسته‌ها با هم برخورد مى‌كنند و با هم درگير مى‌شوند تا يكى پيروز شود.
چله بزرگ و چله كوچك
در مرق (Marag) كاشان براى زمستان تقسيم‌بندى مخصوص دارند: ده روز اول زمستان و چهل روز بعد از آن‌را ”چله بزرگ“ و بيست روز بعدى را ”چله كوچك“ مى‌دانند و به ده روز بعد ”امن و بهمن“ مى‌گويند. از ده روز باقى‌مانده هفت رو”سرما پيرزن“ و سه روز ”سرما عجوزه“ است.
در جوشقان استرك كاشان هم چله از دهم دى‌ماه شروع مى‌شود و تا بيستم بهمن ادامه دارد. اين چهل روز را به چهار قسمت كرده‌اند كه هر قسمت ده روز است و هر ده روز نامى دارد: ده روز اول را چله بزرگ يا چله قوس مى‌نامند. ده روز دوم را چله كوچك و ده روز سوم را چله برزگر و ده روز چهارم را چله جولا مى‌نامند. در اين مدت بنا به‌رسم محل برزگران به‌خانه مالك مى‌روند و برف بام‌ها را پائين مى‌كنند. در آن روز زن ارباب آش هوا مى‌پزد تا بعد از روئيدن برف‌ها از اين آش ميل كنند.
آداب و رسوم مردم کردستان